Nie chcemy udawać, że oto służymy naszym czytelnikom garścią złotych w swej prostocie rad i cudownych w swej skuteczności recept, jak oswoić i przetrwać pandemię koronawirusa. Wyroili się przy tej ponurej okoliczności, z jaką zderzyła się ludzkość, rozmaici psychomądrale, którzy udają, że wiedzą, co tam kotłuje się dziś w ludzkich umysłach i relacjach. Wiedzą mniej więcej tyle, ile wiadomo o samym koronawirusie – epidemiolodzy poruszają się wciąż w sferze przypuszczeń, sprawdzają rozmaite hipotezy, starają się przyłożyć dotychczasową wiedzę i doświadczenia do tego mikroskopijnego tworu, który postawił świat na głowie.
Idziemy jako redaktorzy „JaMyOni” tropem epidemiologów: wybraliśmy z dotychczasowych publikacji takie, które – jak przypuszczamy – mogą odpowiedzieć na pytania, co do tej pory działo się z człowiekiem i ludzkimi zbiorowościami w obliczu zagrożenia, lęku, izolacji, utraty kontroli nad własnym życiem, ale też zupełnie nowych wyzwań i życiowych prób. Poprosiliśmy autorów artykułów i naszych rozmówców, by przeczytali swoje teksty i wywiady z ostatnich kilku lat w kontekście pandemii i dodali do nich to, co uważają za konieczne.
Wierzymy, że nasi czytelnicy z tej lektury, choćby to była lektura powtórna, wyniosą nowe refleksje, a przede wszystkim wsparcie i pociechę. To nie jest tak, że wszyscy musimy nieuchronnie pogrążyć się teraz w marazmie, zwątpieniu, beznadziei, depresji. Człowiek, szczęśliwie, ma w sobie mnóstwo hartu, poznawczej elastyczności, zdolności do autorefleksji. A przede wszystkim zdolności nieustannego uczenia się i przekuwania klęsk w sukcesy. Po porażkach wielokrotnie odrasta niczym przydeptana trawa, a wybiórcza, niedoskonała pamięć litościwie eliminuje najgorsze nawet wspomnienia.
Powtórzmy: nie dajemy trywialnych rad. Ale zapewniamy, że większość z nas w sensie psychicznym da sobie radę. Trzeba tylko w to uwierzyć.
Kryzys, czy już samo jego widmo, nikogo nie pozostawia psychicznie obojętnym. Nie chodzi nawet o strach przed konkretnym zagrożeniem - niewypłacalnością kredytową, utratą pracy czy majętności, ale o dotykający teraz wiele osób lęk - tym bardziej wyniszczający, im bardziej jego powód jest nieuchwytny, trudny do nazwania. Nie przypadkiem filozofowie, ekonomiści, socjolodzy dostrzegają nie tylko załamanie ekonomicznej sprawności świata zachodniego, do którego 20 lat temu Polska dołączyła, ale też korozję obowiązującej tu wizji człowieka. Jest tak, jakby jakiś dewastujący wirus dotknął nie tylko świata finansów, lecz wielu - wydawałoby się - oczywistych wartości, które człowiek nowoczesny powinien wyznawać, i celów, do których powinien dążyć.
Powszechny stan niepokoju i zagubienia ma swoje uzasadnienie, jeśli bowiem kryzys coś boleśnie obnaża, to właśnie miałkość celów, napędzających bodaj większość z nas przez ostatnie lata. Praca, kariera, budowa domu, samochód, lokata, kredyt... Bardziej niż sobą człowiek bywał klientem, pracownikiem, szefem. Widział nie tyle siebie, ile siebie w relacji z bankiem, z firmą, ze swoim społecznym otoczeniem. Zagonił się w niekończącym się wyścigu, zatopił we wszechobecnej konkurencji. A teraz pryskają rozmaite iluzje, przede wszystkim zaś ta, że na zgromadzeniu zestawu dóbr konsumpcyjnych i prestiżu da się zbudować życiową satysfakcję.
Więc naturalne, że tylu z nas potrzebuje pocieszenia, oparcia, poczucia sensu. Gdzie indziej ich szukać, jak nie w sobie i wśród najbliższych? W tym właśnie nasze wydawnictwo ma pomóc.
Polityka wydaje od bez mała trzech lat cieszący się uznaniem czytelników dodatek Pomocnik Psychologiczny. Staramy się łączyć tam nowoczesną, akademicką wiedzę psychologiczną z nienarzucającym się poradnictwem, a przede wszystkim służyć czytelnikom pomocą przy autorefleksji. Teraz postanowiliśmy tę wiedzę wzbogacić, uzupełnić i uporządkować tak, by ułożyła się ona w systematyczny i przystępny wykład tego, co dziś wiadomo o człowieku. Zróbmy więc sobie antrakt na zastanowienie się nad sobą.
