Mieszkańcy państwa Bolesława Krzywoustego mieli do swych potencjalnych obrońców stosunek, oględnie mówiąc, bardziej oziębły. Potwierdza to Gall Anonim, wspominając, jak na wieść o obecności w pobliżu książęcego orszaku ludność chroniła się wraz z dobytkiem w okolicznych lasach. Nie dziwią też nieżyczliwe wypowiedzi pod adresem uzbrojonych swawolników, których setki można odnaleźć w źródłach z XVI i XVII wieku. Zmiana nastąpiła w wieku XVIII wraz z zaostrzaniem dyscypliny wojskowej. Pod koniec tego stulecia powstały armie narodowe, w których wierność wobec regimentu, jego pułkownika lub płacącego żołd monarchy zastąpiła wierność własnemu narodowi i obowiązek jego obrony. W specyficznych polskich warunkach, wobec utraty niepodległości , pojawiła się i utrwaliła wizja żołnierza jako misjonarza wolności.